Gisterochtend deed ik een lactaat inspanningstest. Ik deelde hierover een video op mijn Instagram. Vervolgens ontving ik een aantal vragen over het wat, hoe en waarom van zo’n lactaat inspanningstest. In dit artikel leg ik uit wat een lactaat inspanningstest is, hoe ik deze heb gedaan en waarom zo’n test nuttig kan zijn.
Wat is lactaat?
Heel kort door de bocht zou je lactaat kunnen zien als het ‘afvalproduct‘ dat vrijkomt wanneer je lichaam koolhydraten verbrandt tijdens een inspanning.
Lactaat wordt ook wel melkzuur genoemd. Het is een lichaamseigenstof die in de spieren wordt aangemaakt. Het wordt desondanks gemeten en uitgedrukt in milimol per liter bloed. In principe is er bij iedereen altijd wat lactaat in het bloed aanwezig, maar bij geen of een matige inspanning zullen dat hele lage concentraties zijn. Bij zware/intensieve inspanning wordt er vaak meer lactaat geproduceerd dan dat het lichaam kan afbreken en zal de concentratie lactaat in het bloed, en daarmee de verzuring van de spieren, toenemen.
Wat is een inspanningstest?
Tijdens een inspanningstest worden de fysiologische veranderingen van het lichaam gemeten en geanalyseerd terwijl de persoon die deze test ondergaat stapsgewijs een oplopende inspanning levert. Inspanningstesten kunnen gedaan worden op ieder zijn individuele niveau en op verschillende manieren (bijvoorbeeld een looptest, fietstest of roeitest).
Een inspanningstest geeft informatie over de fitheid van degene die de test ondergaat. Daarom kan het interessant zijn voor iedereen. Inspanningstesten worden dan ook niet alleen gedaan door (top)sporters die prestaties willen verbeteren, maar worden ook regelmatig ingezet door artsen om de conditie en/of belastbaarheid van patiënten te meten. En door recreatieve sporters om gerichter te kunnen trainen en vooruitgang beter te kunnen monitoren.
Per inspanningstest kan het ook nog verschillen naar welke fysiologische veranderingen in het lichaam er wordt gekeken. Zo heb je bijvoorbeeld een VO2max inspanningstesten waarbij de maximale zuurstofopname (VO2max) wordt getest. En dus de lactaat inspanningstest, die ik heb gedaan, waarbij de concentratie van lactaat in het bloed gemeten wordt bij toenemende belasting. En zo zijn er nog meer inspanningstest opties zoals de submax test, de wingate test en de astrand test.
Bij alle inspanningstesten worden naast het hoofddoel (zoals zuurstofopname of lactaatconcentratie) ook andere gegevens tegelijktijdeig geanalyseerd. Denk aan de hartslag en snelheid en/of vermogen bijvoorbeeld. Op die manier kun je nauwkeuriger de fitheid bepalen maar bijvoorbeeld ook trainingszones en -drempels vaststellen.
Waarom een lactaat-inspanningstest?
Door een lactaat inspanningstest te doen kun je je anaerobe drempel bepalen. Dat is nuttig om te onderzoeken, want wanneer je boven deze drempel (hartslag) sport zal er verzuring optreden. En je kunt dan ook maar een beperkte tijd prestatie leveren boven je anaerobe drempel.
In eerste instantie werkt ieder lichaam voornamelijk vanuit de aerobe verbranding. Dat gaat gepaard met voldoende zuurstof en het vetverbrandingssysteem wordt hierbij aangesproken. Wanneer de belasting intensief/zwaar wordt zal het lichaam overschakelen op anaerobe verbranding. Hierbij wordt het koolhydraatverbrandingssysteem gebruikt en dat kun je dus maar beperkt gebruiken. Deze koolhydraatverbranding wordt al geactiveerd vóór de anaerobe drempel namelijk na de aerobe drempel.
Je wilt als sporter dus eigenlijk zolang mogelijk gebruik kunnen maken van je vetverbrandingssysteem met een zo laag mogelijke lactaatconcentratie. Er zijn ook sporters waarbij het vetverbrandinssysteem nog niet zo efficient werkt. Die beginnen direct (ook bij de rustigste stap) al met verbranden van koolhydraten. Dat kun je dan zien doordat ze in geen één stap onder de 2mmol lcktaat komen! Het meten van die lactaatconcentratie in het bloed is dan ook een goede graadmeter om de mate van fitheid te meten en te analyseren vanaf welk punt je gaat verzuren.
Met de informatie uit zo’n lactaat inspanningstest kun je dus je huidige prestatieniveau bepalen. Én je kunt de gegevens vervolgens gebruiken om gepersonaliseerde trainingsschema’s te maken om meer rendement uit je trainingen te kunnen halen. Om zo bijvoorbeeld je vetverbrandingssysteem beter te trainen zodat het langer duurt voordat je lichaam overschakelt op anaerobe verbranding.
Mijn lactaat-inspanningstest
Omdat ik graag gericht train en het leuk vind om te streven naar prestatieverbetering heb ik gister zo’n lactaat-inspanningstest gedaan. Ik deed dit bij Eric van der Linden en zijn Trigym in Schagen.
Zo’n lactaat inspanningstest verloopt bij iedereen natuurlijk net iets anders. Ieder individu heeft immers zijn eigen niveau en waarden. En de één wil zijn waarden weten om sneller te kunnen fietsen, de ander om efficienter te kunnen lopen. Maar ik zal vertellen hoe mijn test er aantoe ging:
Ik deed een looptest op een loopband en startte met 15 minuten inlopen. Vervolgens heb ik blokjes van 6 minuten gelopen waarbij we startten op 9km/h en de snelheid ieder blokje van 6 minuten zou toenemen totdat mijn drempel was bereikt. Tijdens de 6 minuten werden verschillende waarden waaronder mijn hartslag gemeten en ná elke 6 minuten het lactaat in mijn bloed. Toen mijn drempel eenmaal wel was bereikt heeft Eric alle waarden geanalyseerd en uitgewerkt (in twee tabellen en een grafiek). Ook heeft Eric goed uitgelegd wat mijn persoonlijke waarden betekenen voor mijn trainingszones. En ik heb uiteraard nog even 10 minuten uitgelopen. Met deze resultaten weet ik nu zowel mijn aerobe drempel als anaerobe drempel en zijn mijn trainingszones (op basis van lactaat) opnieuw bepaald.
Een heel mooi uitgangspunt en fijne basis voor een nieuw hardloopseizoen !
Ik hoop dat je het een interessant, leuk artikel vond om te lezen. Mocht je alsnog een vraag hebben, stel hem gerust door hieronder een reactie achter te laten of een berichtje te sturen via Instagram ?
ZIE OOK: WAT ZEGT MIJN HARTSLAG IN RUST OVER MIJN FITHEID?
Liefs, x
Suzanne
3 comments
Oh en nog een vraag, zou je het aanraden?
Groetjes Suzanne
Hoi Suzanne! Interessant zeg, leuk dat je hier iets over schrijft. Ik ben wel geïnteresseerd of het iets voor mij is, ik wil gaan trainen voor een hele marathon en zit nu qua afstand op een halve. Wat ik me nog af vraag, als je progressie maak met je conditie, veranderden de drempels dan niet snel en zijn ze dan ook al snel niet bruikbaar meer voor je trainingen? Of gaat dat niet zó snel? En, wat zijn de kosten van zo’n onderzoek?
Hi Suzanne (leuke naam haha),
Deze fysiologische drempels veranderen niet zo heel snel. Ze kunnen bij veel training wel veranderen maar het zal zeker maanden duren voordat je een echte verbetering kunt waarnemen. Ze raden daarom ook 1 of 2 testen per jaar aan. Meer is eigenlijk ook vrij zinloos. De kosten verschillen waar je het laat doen. Bij de Trigym in Schagen kost het 75 euro. En om direct je laatste vraag te beantwoorden, ik zou het zeker aanraden. Maar wel voor sporters die serieus met hun sport omgaan en trainen voor resultaat/progressie. Als je gewoon voor het plezier hardloopt en verder niet gericht bent op het behalen van progressie dan is zo’n test natuurlijk ook niet per se nodig. Maar als je graag bewuster zou willen trainen in de juiste zones dan zou ik het aanraden.