In de wereld van (top)sport lijkt er een voortdurende strijd tussen twee ogenschijnlijk tegengestelde krachten: gevoel en wetenschap. Deze dynamiek vormt de kern van hoe atleten en coaches benaderen wat nodig is om op het hoogste niveau te presteren. Maar wat is nou belangrijker, de wetenschap en alle data? Of je gevoel? Is het eigenlijk wel echt een kwestie van kiezen tussen het een of het ander? Laten we deze fascinerende wisselwerking eens nader bekijken.
Gevoel versus wetenschap in de Topsport: Een Eeuwige Strijd?
Aan de ene kant hebben we de wetenschap: data-analyse, biomechanica, voedingsleer, en sportpsychologie. Deze disciplines bieden een empirische basis om prestaties te verbeteren. Dankzij wetenschappelijke benaderingen kennen we de optimale trainingsmethoden, de beste voeding voor spierherstel en de meest effectieve mentale strategieën voor topprestaties. De wetenschap geeft ons harde feiten en heldere richtlijnen. Een roadmap naar succes..?
Aan de andere kant staat het gevoel: de intuïtie van de atleet, het ‘lezen’ van het tactische spel, de emotionele drive, het luisteren naar het lijf en het ‘in de zone’ zijn. Dit was voor mij als atleet jarenlang het ‘ongrijpbare’ van de sport. We zijn een rationele maatschappij. Studies, data, verstand..daar ligt vaak de focus. Inmiddels vraag ik me af of de ander kant, gevoel, misschien wel de kunst van de sport is, waarbij ervaring, instinct, en persoonlijke nuances een belangrijke rol spelen.
Data nerd
Ik ben altijd al een enorme data freak geweest. Los van de sport vond ik statistieken ook op school en later aan de Universiteit altijd heel interessant. Toen ik besloot triathlon echt serieus te gaan nemen zocht ik ook speciaal naar een coach die zijn trainingsschema’s op de wetenschap en data baseerde. Dat is waar ik heilig in geloofde en wat het enige juiste kon zijn. Toch..?
Pas toen ik een heftige gordelroos infectie kreeg en vlak daarna (nog in het herstelproces van de gorderlroos met de littekens nog zichtbaar op mijn lijf) mijn pees scheurde, heb ik écht leren vertrouwen op mijn gevoel. Opeens stond heel mijn wereld op zijn kop. Van iedere dag meermalen trainen naar wekenlang, en in het geval van hardlopen zelfs maandenlang niets meer kunnen. Hoe kon dit nou gebeuren? Ik hield dagelijks mijn gezondheid scherp in de gaten. Van mijn rustpols tot mijn HRV tot mijn slaap, hersteldata en trainingsdata. Ik gebruikte, net als bijna alle sporters tegenwoordig, een fantastisch sporthorloge deed inspanningstesten op regelmatige basis, zorgde voor voldoende goede voeding en hield mijn voortgang en statistieken in verschillende programma’s bij. Maar ik moest nu opnieuw leren voelen.
Een machtige leerschool
Het afgelopen jaar was voor mij een enorme machtige leerschool. Eentje waarin ik beetje bij beetje steeds meer in mijn lichaam kroop en meer naar mijn gevoel begon te luisteren. Een jaar waarin ik ook weer opnieuw op mijn gevoel begon te vertrouwen. Ik was altijd al een voorstander van luisteren naar je gevoel ook naast de data. Maar het was nu dat ik besefte dat ik in voorgaande jaren zó vertrouwde op alle data dat ik niet meer écht in contact stond met mijn eigen lichaam. Hoe graag ik ook naar mijn gevoel wilde luisteren en daar ook in geloofde, het werd de afgelopen jaar onbewust overruled door data. Het ging goed en het was heel praktisch en gemakkelijk beslissingen nemen op basis van data, ratio, schema’s en plannen.
Ik zal jullie het hele proces besparen maar een totale ommekeer vond het afgelopen jaar plaats in mijn hoofd of misschien wel hart waardoor ik nu heel anders weer ben begonnen met trainen. Opeens stond ik op met de vraag “Hoe voel ik mij vandaag?” in plaats van direct mijn data te checken om te kijken wat bijvoorbeeld mijn rustpols, slaapgegevens en HRV data zeiden over hoe ik me zou voelen. Ook werd ik baas over mijn eigen trainingsschema. Begrijp me niet verkeerd, in feite was ik dat natuurlijk altijd al want nooit had een coach mij verplicht het schema koste wat het kost uit te voeren. Maar als slaaf van een schema zijn een sport was dan was ik er misschien wel Olympisch Kampioen mee geworden.
“Gevoel: het ondefinieerbare element dat het verschil kan maken tussen goed en beter”
Dat was hoe IK in elkaar stak en hoe serieus ik schema’s op basis van data nam. Plots kon ik het echter niet meer. Misschien is het de leeftijd? Misschien komt het door de tegenslagen? Ik weet niet wat er nou uiteindelijk precies voor heeft gezorgd dat ik weer bij mijn gevoel kan en dat ik het soms verkies boven data. Maar ik geloof sterker dan ooit dat gevoel het ondefinieerbare element is dat het verschil kan maken tussen goed en beter. En de paradox; het is eigenlijk nog veel praktischer nu ik mijn gevoel kan meenemen of zelfs de basis kan laten zijn in beslissingen waar ik rationeel of op basis van data over twijfel.
Trainen op basis van data of gevoel?!
Een vraag die voorheen wel eens opdook in mijn hoofd was of je nou beter kon trainen op basis van data of gevoel. Maar deze vraag mist het punt, begrijp ik nu. Het is niet een kwestie van of/of, maar van en/en. En ik denk dat de meest succesvolle atleten en coaches zowel wetenschap als gevoel zien en gebruiken als essentiële componenten in hun topsport.
De schoonheid en complexiteit van topsport ligt juist in de synergie van beide. Het is deze unieke fusie die atleten in staat stelt om grenzen te verleggen en niet alleen anderen maar ook zichzelf te verrassen. De echte topsport voor atleten en coaches ligt in het vinden van de juiste balans. Hoe we deze balans het beste kunnen bereiken blijft een intrigerende vraag waarop het antwoord waarschijnlijk net zo dynamisch is als de sport zelf. Eén ding is echter zeker: in de wereld van sport en topsport is er ruimte voor zowel de precisie van de wetenschap als de passie van het gevoel. Misschien is het in deze complexe dans waar de ware magie van sport zich openbaart. Sport is net kunst.
Suzanne
Misschien vind je deze column ook interessant: ZO STERK ALS JE ZWAKSTE SCHAKEL?!
Meer sportieve content en andere artikelen op het gebied van gezond leven? Volg mij ook op op Instagram en Youtube !